Lễ vật chày

Vật chày là một trò chơi dân gian độc đáo của người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì, gắn liền với yếu tố tâm linh huyền bí. Trò chơi thường xuất hiện trong các dịp lễ hội lớn, với ý nghĩa cầu may mắn, sức khỏe và sự gắn kết cộng đồng. Đây không chỉ là hoạt động vui chơi, mà còn là nét văn hóa đặc sắc phản ánh niềm tin và bản sắc của người Dao qua bao thế hệ.

Huyện Hoàng Su Phì không chỉ nổi tiếng bởi cảnh sắc mùa vàng ruộng bậc thang làm đắm say du khách. Cùng với đó, là những điểm nhấn về nét văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn, như: Lễ cùng Bàn Vương, thần rừng Mo Đổng Trư; nhảy lửa, Lễ Cấp sắc và nhiều trò chơi dân gian đặc sắc, như “vật chày” của người Dao ẩn chứa trong đó nét tâm linh kỳ bí mê hoặc…

Vật chày của người Dao là một trò chơi dân gian thể hiện sức mạnh, sự kết hợp khéo léo, sự bí ẩn của cả người gánh và người vật. Trò chơi mang đậm nét dân gian của người Dao đỏ, thường có trong các lễ hội, giao lưu của đồng bào; được du khách rất thích thú, hưởng ứng…”.

Qua tìm hiểu được biết: Trò “vật chày” gồm: Bộ phận gánh chày có 2 người đòi hỏi phải có sự ăn ý, kết hợp khéo léo. Hai người cùng cúi xuống, dùng vai để gánh, tỳ vào chiếc chày được dựng đứng dưới đất sao cho thật cân đối; hai tay mỗi người nắm vào đoạn chày phía dưới, không được bịt vào đầu chày, dùng sức ghì mạnh đầu chày xuống đất. Lúc này cần vai trò của thầy cúng hoặc người chủ trò “làm phép” nắm phía trên của chày đi vòng quanh 2 người đang gánh chày để đưa đầu chày rời khỏi mặt đất. Lúc này, 2 người gánh chày như có một “ma lực” khiến họ dùng hết sức như muốn đẩy chày về phía người kia; họ vừa đẩy hết sức, vừa di chuyển một cách khéo léo để cái chày không tuột khỏi vai rơi xuống đất. Vật chày không giới hạn số lượng người chơi, bất cứ ai muốn tham gia cũng được chỉ cần bám được vào chày để cùng ra sức.

Theo đồng bào Dao, nếu như tham gia trò “vật chày” có thể làm cho đầu chày bên dưới chạm đất thì xem như thắng. Lạ một điều, dù nhiều người tham gia nhưng không thể nào làm cho đầu chày bên dưới chạm đất được… Chỉ đến khi có người buông tay, hoặc người chủ trò hô dừng lại, thì cái chày mới rơi xuống. Cứ như vậy, hết lần này đến lần khác, ai tham gia cũng được, không nhất thiết cứ phải là người Dao đỏ”.

Trò chơi “vật chày” của người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì mang tính chất cộng đồng cao và thể hiện rõ nét văn hóa đặc trưng cũng như tôn vinh sức khỏe dẻo dai. Tại Panhou Retreat, du khách có thể tận mắt chứng kiến và tham gia vào trò chơi truyền thống này trong các dịp lễ hội văn hóa địa phương. Không chỉ là một hoạt động vui chơi, “vật chày” còn là một cách để Panhou góp phần bảo tồn và lan tỏa tinh thần văn hóa bản địa, giúp du khách cảm nhận sâu sắc hơn về sức sống, niềm tin và sự gắn kết của cộng đồng người Dao nơi đại ngàn Hoàng Su Phì.